Chùa Đồng trên đỉnh núi Yên Tử

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử là một hệ thống hơn 70 điểm di tích, được cấu thành từ 4 cụm di tích lịch sử quốc gia đặc biệt gồm: Khu di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử (thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh); Khu di tích lịch sử nhà Trần (thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh); Khu di tích danh thắng Tây Yên Tử (tỉnh Bắc Giang) và Khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc (tỉnh Hải Dương).

Đây là những địa điểm có sự kết hợp hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên với các công trình kiến trúc, nghệ thuật có giá trị đặc biệt, cũng là nơi ra đời, hình thành và phát triển Trung tâm Phật giáo Thiền Tông thuần Việt do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập. Yên Tử gắn liền với sự ra đời, hình thành và phát triển của nhà Trần trong 175 năm (1225 - 1400) và hình thành nên không gian tôn giáo, văn hóa đặc trưng của Thiền phái Trúc Lâm.

Các chuyên gia khảo sát tại khu vực Yên Tử

Đến nay, các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương đã tổ chức nhiều cuộc họp, hội thảo khoa học nhằm làm rõ những giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử. Cùng với việc đảm bảo tiến độ nộp hồ sơ, các địa phương cũng đặc biệt quan tâm tới chất lượng của hồ sơ trình UNESCO xem xét, công nhận quần thể di tích và danh thắng Yên Tử là di sản Thế giới.

Bà Nguyễn Thị Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, phát biểu tại Hội thảo.

Các chuyên gia đề xuất nên lựa chọn 3 tiêu chí phù hợp nhất theo tuyên bố của UNESCO nhằm tạo thành nền tảng để biện luận cho giá trị toàn cầu của quần thể di tích và danh thắng Yên Tử. Các tiêu chí này gồm:

Tiêu chí III: Chứa đựng một minh chứng duy nhất hoặc ít nhất cũng hết sức khác biệt về một truyền thống văn hóa hay một nền văn minh hiện vẫn đang tồn tại hoặc đã diệt vong.

Tiêu chí V: Là thí dụ nổi bật về truyền thống cư trú của loài người, truyền thống sử dụng đất hoặc sử dụng biển, đại diện cho một hay nhiều nền văn hóa, hoặc quá trình tương tác giữa con người với môi trường, đặc biệt khi trở nên dễ bị tổn thương dưới tác động của những thay đổi không thể đảo ngược.

Tiêu chí VI: Có liên hệ trực tiếp hoặc có thể nhận thấy được với những sự kiện hay các truyền thống sinh hoạt, với các tư tưởng, hay các tín ngưỡng, với các công trình nghệ thuật hay văn học có ý nghĩa nổi bật toàn cầu.

Cùng với đó, Hội thảo cũng đã đề xuất 18 hạng mục di tích để từ đó xây dựng câu chuyện kết nối các tiêu chí trong quá trình hoàn thiện hồ sơ.

Giáo sư Paul R.Dingwall, Chuyên gia UNESCO/IUCN phát biểu tại Hội thảo

Tại Hội thảo, Giáo sư Paul R.Dingwall, Chuyên gia UNESCO/IUCN đã đưa ra nhận định, cần xây dựng tổng thể 18 hạng mục di tích cụ thể với các chương riêng biệt, rõ ràng để làm rõ được từng hạng mục. Trong đó, cần tập trung thực hiện làm rõ 4 thông điệp về các vấn đề: (1) Vị trí địa chất của danh thắng. (2) Giá trị văn hóa con người. (3) Nguồn gốc của thiền phái văn hóa Trúc lâm Yên Tử. (4) Lan tỏa, phát triển văn hóa Trúc lâm Yên Tử gắn liền với cuộc sống của xã hội, tinh thần và bảo vệ lãnh thổ. Đây là những yếu tố quan trọng để làm nên một Yên Tử với nhiều giá trị nổi bật toàn cầu./.